Ustalenie ojcostwa

Z roku na rok wzrasta liczba mężczyzn chcących ustalić ojcostwo. Czy wymaga to długotrwałego postępowania sądowego, czy kwestie ojcostwa można ustalić na drodze pozasądowej? Przeczytaj ten wpis, a dowiesz się jak krok po kroku przystąpić do kwestii ustalenia ojcostwa.

Jak ustalić ojcostwo?

Polskie prawo prawo przewiduje możliwości ustalenia ojcostwa, Kodeks rodzinny i opiekuńczy określa 3 sposoby: przez domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki, przez uznanie dziecka przez ojca i przez sądowe ustalenie ojcostwa. Jak widzimy, jeśli dziecko przychodzi na świat w związku małżeńskim, stosuje się domniemanie, a mąż matki w określonym terminie może rozpocząć procedurę o zaprzeczenie ojcostwa. 

Kiedy można wystąpić z pozwem o ustalenie ojcostwa?

Z pozwem o ustalenie ojcostwa można wystąpić w przypadku narodzin dziecka pozamałżeńskiego lub w przypadku narodzin dziecka w terminie do 300 dni od dnia sądowego zakończenia małżeństwa (rozwód lub orzeczona sądownie separacja).

Kto może wytoczyć takie powództwo?

Powództwo o ustalenie ojcostwa mogą wytoczyć strony zainteresowane sprawą: dziecko (we własnym imieniu po uzyskaniu pełnoletności), matka dziecka, domniemany ojciec (jeśli nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych jego przedstawiciel ustawowy), prokurator (o ustalenie ojcostwa po śmierci dziecka pełnoletniego).

Ustalenie ojcostwa – postępowanie sądowe

W przypadku dziecka urodzonego poza małżeństwem uznanie dziecka może nastąpić w drodze jego dobrowolnego uznania ojcostwa ( w formie oświadczenia przed urzędnikiem urzędu stanu cywilnego, za potwierdzeniem matki dziecka)lub w drodze postępowania sądowego. Można również uznać dziecko poczęte.

Pozew o ustalenie ojcostwa wnosi się do sądu rejonowego (wydział rodzinny i nieletnich), może być to sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania powoda jak i sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego. Taki pozew zwolniony jest z opłat.

W trakcie przewodu sądowego świadkowie składają zeznania, weryfikowane następnie przez sąd.  Matka składająca pozew do sądu o ustalenie ojcostwa, najpierw będzie musiała udowodnić, że mężczyzna, którego pozywa, może być ojcem dziecka, czyli że utrzymywali relacje, współżyli ze sobą. Jeśli mężczyzna nie chce uznać dziecka, musi udowodnić, że nie jest prawdopodobne, żeby to on był ojcem dziecka. W takiej sytuacji sąd otrzymuje sprzeczne ze sobą zeznania.

Kiedy sąd przeprowadza dowód z badania DNA?

Badania DNA są przeprowadzane w Polsce od lat 90, jednak polski Kodeks rodzinny i opiekuńczy pochodzi z 1964 roku, nie zawiera żadnych zapisów o badaniach genetycznych. Badania DNA są na tyle wiarygodnym dowodem, że w rzeczywistości często stanowią podstawę wyroku. Badanie DNA można przeprowadzić z własnej inicjatywy, nie czekając na zlecenie sądu, jeśli jednak wynik badania przeprowadzonego z własnej inicjatywy ma być uwzględniony przed sądem, to zlecenie prywatne musi być z protokolarnym pobraniem materiału biologicznego. Takie badanie nie może być anonimowe. W sytuacji, w której sąd wysłuchuje sprzecznych ze sobą zeznań, na podstawie dostarczonych dowodów nie jest w stanie ustalić ojcostwa, zleca wykonanie badania DNA. Przy pobieraniu materiału sporządzony jest protokół, zawierający dane z dowodów osobistych, podpisy świadków pobrania materiału.

Czy można jednocześnie dochodzić innych roszczeń?

Dodatkowym roszczeniem, o którym należy pamiętać, jest władza rodzicielska. Wraz z uznaniem ojcostwa przez sąd z mocy prawa powstaje stosunek władzy rodzicielskiej. W sytuacji, gdy sąd uzna, że przyznanie pełnej władzy rodzicielskiej będzie sprzeczne z dobrem dziecka, może władzę rodzicielską ograniczyć. Z ustaleniem ojcostwa powiązane są również kwestie majątkowe. Żądanie alimentów od domniemanego ojca dziecka może być połączone z pozwem o ustalenie ojcostwa. Jeśli sąd uzna ojcostwo, uzna też zasadność roszczeń alimentacyjnych. Nie można żądać alimentów od domniemanego ojca dziecka, bez sądowego uznania jego ojcostwa. Co ciekawe można wnioskować o wypłatę zaległych alimentów, ale tylko w przypadku, jeśli pozostały niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie kosztów wychowania i utrzymania dziecka. Dopuszczalne jest także domaganie się przez matkę dziecka zwrotu części kosztów, przez nią poniesionych, związanych z okresem ciąży i porodu.

Pomoc adwokata / prawnika przy ustalaniu ojcostwa

Adwokat ustalenie ojcostwa – oferta

Kwestie związane z ustaleniem ojcostwa bywają zawiłe. Pomimo tego, że większość czynności związanych ze złożeniem pozwu o ustalenie ojcostwa klient jest stanie samodzielnie wykonać, to jednak warto w tak ważnej sprawie oddać się w ręce specjalisty. Prowadzenie sprawy przez adwokata daje pewność, że żądania powoda zostaną precyzyjnie sformułowane, że powód otrzyma fachową pomoc, poradę i wsparcie. Pamiętajmy, że większość procedur przed sądem wymaga skrupulatnego pilnowania terminów. Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie o ustalenie ojcostwa, skontaktuj się z naszą kancelarią.