Zakończenie małżeństwa może nastąpić poprzez orzeczenie sądowe (wyrok). Rozwód może być orzeczony, jeśli nastąpił całkowity rozkład pożycia małżeńskiego. Zupełny rozkład pożycia oznacza zerwanie więzi emocjonalnej, fizycznej, gospodarczej.
Są jednak pewne przeszkody w orzeczeniu rozwodu, tzw. przesłanki negatywne, przy ich zaistnieniu sąd nie nie może orzec rozwodu. Należą do nich: dobro wspólnych małoletnich dzieci, wyłączna wina małżonka żądającego rozwodu, choroba małżonka.
Nasuwa się więc pytanie: czy można się rozwieść z osobą chorą psychicznie?
W przypadku choroby fizycznej orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z normami życia społecznego. Małżonkowie zobowiązani są do udzielania sobie wzajemnej pomocy, jest to ich obowiązek. Kodeks rodzinny i opiekuńczy określa, że małżonkowie zobowiązani są do pomocy, wierności i współdziałania dla dobra rodziny. Żądanie rozwodu z powodu choroby fizycznej to zupełnie inna kwestia, niż rozwód z powodu choroby psychicznej. W przypadku poważnej, nieuleczalnej choroby psychicznej nie możliwe jest utrzymanie więzi duchowej. Sam fakt choroby, potwierdzony przez biegłych, nie jest przesłanką do orzeczenia rozwodu, rozwód jest możliwy jeśli doszło do rozkładu więzi małżeńskich.
Stanowisko Sądu Najwyższego w sprawie rozwodu z osobą chorą psychicznie jest następujące: w rozstrzygnięciu z 1999 roku stwierdzono, że opisany wyżej obowiązek wynikający z artykułu 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, może być wyłączony, jeśli zachowanie będące wynikiem choroby psychicznej małżonka uzasadnia zwolnienie z tego obowiązku drugiego małżonka.
Oznacza to, że choroba psychiczna nie jest negatywną przesłanką rozwodu, nie stanowi przeszkody, przy zastosowaniu odpowiedniej argumentacji przez adwokata, może stanowić uzasadnienie rozwodu. Fakt zapadnięcia na chorobę psychiczną jest przyczyną niezawinioną, nie należy oczekiwać rozwodu ze wskazaniem o winie osoby chorej psychicznie.
